2020 · Karolina Rudowska · 5 minut czytania. Ból trzustki opisywany jest jako ból w nadbrzuszu, który promieniuje do pleców. Może on oznaczać choroby tego organu. Trzustka to narząd odpowiedzialny za wydzielanie soku trzustkowego do układu pokarmowego i produkcję hormonów takich jak insulina czy glukagon. Ostre i przewlekłe Przewlekłe zapalenie trzustki to schorzenie, które dotyka zazwyczaj mężczyzn, a objawia się głównie bólem brzucha w jego górnej części. Dodatkowo towarzyszą mu wzdęcia, nudności i uczucie pełności po posiłku. Jakie są przyczyny wystąpienia przewlekłego zapalenia trzustki oraz jak wygląda leczenie? Przewlekłe zapalenie trzustki jest chorobą, w której dochodzi do postępującego uszkodzenia struktur trzustki. Zmiany te są nieodwracalne i dotyczą zarówno struktur wewnątrzwydzielniczych, jak i zewnątrzwydzielniczych. Trzustka - funkcje Trzustka zlokalizowana jest na tylnej ścianie jamy brzusznej, zaotrzewnowo. Jest gruczołem należącym do układu pokarmowego i hormonalnego, odpowiadającym za funkcje zewnątrz- i wewnątrzwydzielnicze. Część zewnątrzwydzielnicza zbudowana jest z jednostek wydzielniczych, zwanych pankreatonami, które są skupione w zraziki. Czynność zewnątrzwydzielnicza trzustki odpowiada za produkcję lekko zasadowego soku trzustkowego zawierającego enzymy trawienne, wydzielanego do światła przewodu pokarmowego. Sok trzustkowy ma odczyn lekko zasadowy, pH około 8, produkowany jest w ilości do 3 litrów na dobę. Zawiera: wodę, wodorowęglany, enzymy trawiące białka (trypsyna, chymotrypsyna, elastazy, karboksypeptydazy), tłuszcze (lipaza trzustkowa, fosfolipaza, esterazy), cukry złożone (polisacharydy) – amylaza. Enzymy są produkowane w formie nieaktywnej (jako zymogeny) pod wpływem hormonów przewodu pokarmowego wydzielanych podczas rozciągania żołądka, trawienia w wyższych partiach przewodu pokarmowego. Zymogeny są aktywowane dopiero w świetle przewodu pokarmowego, co zabezpiecza w warunkach fizjologicznych przed samostrawieniem trzustki. Zobacz wideo: Jak rozpoznać raka trzustki? Część wewnątrzwydzielnicza odpowiada za produkcję hormonów wydzielanych do krwi i jest utworzona z wysp Langerhansa, w których skład wchodzą komórki: A – produkujące glukagon, B – insulinę, D – somatostatynę, PP – polipeptyd trzustkowy. Wyspy Langerhansa rozmieszczone są w całej trzustce, ale dominują w obrębie ogona. Przewlekłe zapalenie trzustki - co to jest? Przewlekłe zapalenie trzustki jest chorobą, w której dochodzi do postępującego uszkodzenia struktur trzustki. Zmiany te są nieodwracalne i dotyczą zarówno: struktur wewnątrzwydzielniczych, jak i zewnątrzwydzielniczych. Przewlekłe zapalenie trzustki, wg literatury, jest chorobą dotykającą częściej mężczyzn, którzy stanowią nawet do 70% pacjentów. Czynniki ryzyka rozwoju przewlekłego zapalenia trzustki zostały zebrane w tzw. system TIGAR-O (akronim od anglojęzycznych nazw przyczyn), który grupuje czynniki na: toksyczno-metaboliczne (T), idiopatyczne (I), genetyczne (G), autoimmunologiczne (A), powstałe w wyniku nawracających zapaleń lub ciężkich postaci ostrego zapalenia trzustki (R – reccurent), zaporowe przewlekłe zapalenie trzustki (O – obstructive). Jako najważniejszy czynnik toksyczny jest wymieniany alkohol, odpowiadający za przeważającą większość przypadków przewlekłego zapalenia trzustki. Ryzyko wzrasta wraz z ilością wypijanych promili oraz nadużywania alkoholu, rodzaj alkoholu jest bez znaczenia. Z innych przyczyn wymienianie są: tytoń, nadużywanie niektórych leków, niektóre zaburzenia metaboliczne. Przyczyny idiopatyczne to te, których nie da się wychwycić, nie są zidentyfikowane. Choroby idiopatyczne można określić jako rozwijające się „same z siebie”. Przyczyny genetyczne występują u osób posiadających mutacje w pewnych genach odpowiadających za ochronę trzustki, przed samostrawieniem. Do genów tych zaliczamy geny CFTR, SPINK1 czy niedobór alfa1-antytrypsyny. W przypadkach dziedzicznego zapalenia trzustki choroba pojawia się wcześnie, nawet u dzieci. Tło autoimmunologiczne polega na atakowaniu przez układ odpornościowy własnych komórek i tkanek. Autoimmunologiczne przewlekłe zapalenie trzustki może być izolowane (zaatakowana tylko trzustka) lub współistnieć z innymi chorobami z autoagresji. Nawracające ostre zapalenie trzustki czy zmiany na tle niedokrwienia powodują postępujące zmiany prowadzące do przewlekłego stanu. Zaporowe zapalenie trzustki związane jest z utrudnieniem w odpływie soku trzustkowego, np. przez przewlekłe procesy zapalne, które prowadzą do: wytworzenia blizn w obrębie brodawki Vatera, guzy, urazy trzustki, anatomiczne wady wrodzone, jak np. trzustka podzielona czy trzustka obrączkowata. Przewlekłe zapalenie trzustki - objawy Podstawowym objawem przewlekłego zapalenia trzustki jest ból brzucha zlokalizowany w górnej części brzucha, może promieniować do pleców. Nasila się często po posiłkach i po spożyciu alkoholu. Nasilenie i czas trwania jest zróżnicowany. Może nawracać z różną częstotliwością, od kilku dni nawet do kilku miesięcy czy lat. U części chorych ból jest stały, a zaostrzenia wymagają pobytu w szpitalu. W przebiegu choroby występują: wzdęcia, uczucie pełności po posiłku, nudności, wymioty, biegunki tłuszczowe. Ból jest tłumaczony wzrostem ciśnienia w drogach trzustkowych oraz obecnością niestrawionego pokarmu w jelitach. Wraz z postępującą niewydolnością trzustki mogą wystąpić objawy upośledzonego trawienia: niedożywienie, niedobory składników pokarmowych, problemy z gospodarką węglowodanową – niedobór insuliny prowadzi do cukrzycy. Przewlekłe zapalenie trzustki - powikłania Powikłania przewlekłego zapalenia trzustki obejmują torbiele rzekome trzustki, wodobrzusze trzustkowe, zwężenie przewodu żółciowego wspólnego, zwiększone ryzyko raka trzustki. Przewlekłe zapalenie trzustki - diagnostyka Ponad połowa sukcesu polega na dobrze postawionej diagnozie. Ta z kolei zależy od informacji uzyskanych podczas rozmowy z pacjentem. Dlatego na spokojnie warto się zastanowić: gdzie dokładnie boli brzuch, jaki jest charakter tego bólu (stały, piekący, ostry, tępy, czy promieniuje). czy ból się nasila/maleje, a jeśli tak, to w jakich okolicznościach, czy wcześniej pojawiały się podobne dolegliwości, nad aktualnie leczonymi chorobami, jakie leki obecne są zażywane. Przewlekłe zapalenie trzustki - badania W badaniu fizykalnym lekarz określa ogólny stan pacjenta, jego odżywienie, poszukuje odchyleń w badaniu. Na badanie brzucha składa się: ocena wizualna brzucha, osłuchiwanie perystaltyki (ruchów jelit), ocena bolesności brzucha podczas palpacji, opukiwanie, obecność oporów w jamie brzusznej, objawów otrzewnowych świadczących o podrażnieniu otrzewnej. Mechanizm prowadzący do rozwoju przewlekłego zapalenia trzustki jest opisany przez teorię „martwicy i włóknienia”. Pod wpływem czynników szkodliwych dochodzi do rozwoju ostrego zapalenia trzustki (tzw. wartowniczego), w wyniku którego rozwija się zapalenie, które można podzielić na dwie fazy: wczesną i późną. Razem z procesem zapalnym uruchomione zostają procesy włóknienia. Jeśli czynniki szkodliwe są usunięte, istnieje szansa na powrót do prawidłowej czynności organu, w przeciwnym wypadku proces zapalny jest podtrzymywany i prowadzi do rozwoju przewlekłego stanu zapalnego. Kryteria rozpoznania przewlekłego zapalenia trzustki obejmują: typowy wywiad (dolegliwości bólowe, alkohol), stwierdzenie objawów niewydolności trzustki oraz zmian w badaniach obrazowych. Badania laboratoryjne wykazują nieznacznie podwyższone lub prawidłowe aktywności amylazy i lipazy w surowicy. W przypadku choroby na tle autoimmunologicznym obserwuje się obecność specyficznych przeciwciał. Z badań obrazowych natomiast wykonuje się najczęściej ultrasonografię (usg) jamy brzusznej lub tomografię komputerową. Rzadziej przeprowadza się badania inwazyjne, jak np. endoskopową cholangiopankreatografię wsteczną (ECPW) czy ultrasonografię endoskopową (EUS). O zakresie badań decyduje lekarz w zależności od wywiadu, przyczyn choroby czy też istniejących wątpliwości co do rozpoznania. Przewlekłe zapalenie trzustki - leczenie Leczenie przewlekłego zapalenia trzustki obejmuje zalecenia ogólne, jak zaprzestanie spożywania alkoholu, zmiana nawyków dietetycznych. Dieta polega na wykluczeniu pokarmów tłustych, ciężkostrawnych, bogatych w błonnik, w zależności od obecnych zaburzeń węglowodanowych konieczne może być także włączenie diety cukrzycowej. Chorzy powinni spożywać 5-6 posiłków dziennie, niezbyt obfitych, z odpowiednią kalorycznością. W niektórych przypadkach konieczne jest uzupełnienie nienasyconych kwasów tłuszczowych i triglicerydów. Z powodu dolegliwości bólowych konieczne jest włączenie leczenia przeciwbólowego, które obejmuje zastosowanie enzymów trzustkowych, leki przeciwbólowe, aż do postępowania inwazyjnego. Suplementacja enzymów trzustkowych poza usprawnieniem trawienia (bo brakuje enzymów) pozwala na zmniejszenie bólu. Tłumaczone jest to mechanizmem braku pobudzenia przez pokarm trzustki do produkcji i wydzielania trzustki, zmniejszeniem ciśnienia w drogach trzustkowych (trzustka nie jest pobudzona do produkcji enzymów), mniejszą ilością niestrawionych resztek pokarmowych docierających do jelit. Kolejnym etapem leczenia przeciwbólowego jest włączenie leczenia farmakologicznego: od leków nienarkotycznych (ibuprofen, paracetamol) po leki narkotyczne. U niektórych chorych stosuje się blokadę splotu trzewnego lub przecięcie włókien nerwowych. Możliwe jest też inwazyjne leczenie: protezowanie czy poszerzanie dróg trzustkowych, nacięcie brodawki Vatera (miejsce wypływu soku trzustkowego do dwunastnicy). Leczenie niewydolności wewnątrzwydzielniczej (cukrzycy) jest indywidualnie dobieranie, w zależności od poziomu zaburzeń oraz reakcji na wprowadzone leczenie zmniejszające poziom glukozy we krwi. W przypadku uporczywego bólu, bez reakcji na leki, niektórych powikłań czy podejrzenia procesu złośliwego (przemiana nowotworowa) konieczne może być leczenie operacyjne. Osoby, u których wystąpiło już przewlekłe zapalenie trzustki, powinny dążyć do wykluczenia z diety alkoholu oraz odpowiedniego leczenia dietetycznego. Przewlekłe zapalenie trzustki może dawać szerokie spektrum dolegliwości: epizody bólu co kilka/kilkanaście miesięcy, stale utrzymujące się dolegliwości bólowe. Choroba niestety może mieć charakter postępujący, a tempo jej rozwoju zależy od indywidualnych cech pacjentów i stosowania się do zaleceń lekarskich. Przewlekłe zapalenie trzustki - niedożywienie Dużym problemem u chorych na przewlekłe zapalenie trzustki jest niedożywienie. Posiłki często nasilają ból, co powoduje unikanie jedzenia. Z drugiej strony występuje pogorszenie apetytu, wtórnie do przewlekłej choroby, problem braku apetytu jest powszechny u osób nadużywających alkohol. Niedobór enzymów odpowiada także za zaburzenia trawienia i wchłaniania (zbyt duże fragmenty składników pokarmowych nie mogą być wchłonięte). Pojawiająca się biegunka tłuszczowa jest znakiem upośledzonego trawienia i wchłaniania tłuszczy, w pewnym momencie może prowadzić do niedoborów witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A,D,E,K). Konieczne jest spożywanie częstych (5-6 na dzień), ale małych objętościowo posiłków, z odpowiednią ilością kalorii i składników pokarmowych w ciągu doby (około 2500-3000 kcal), z dużą zawartością białka, a mniejszą błonnika. Dietę określa lekarz lub dietetyk, a w zależności od stopnia niewydolności enzymatycznej trzustki konieczne staje się uzupełnianie enzymów trzustkowych (poza poprawą trawienia wpływają także przeciwbólowo) oraz składników pokarmowych. W przypadku niewydolności wewnątrzwydzielniczej, gdy brakuje insuliny (powodującej obniżenie poziomu glukozy we krwi), pojawia się cukrzyca, która wymaga postępowania diabetologicznego – lekarz ustala sposób leczenia: dietę, leczenie tabletkami, insuliną. Leczenie cukrzycy w przebiegu przewlekłego zapalenia trzustki może być trudne, gdyż poza insuliną brakuje także glukagonu (hormonu działającego przeciwstawnie do insuliny). Przewlekłe zapalenie trzustki - domowe sposoby leczenie Leczenie domowe polega na zaprzestaniu spożywania alkoholu (abstynencja zmniejsza postęp choroby) oraz odpowiednie postępowanie dietetyczne, z uwzględnieniem odpowiedniej ilości kalorii i składników pokarmowych. Konieczna jest stała kontrola lekarska. Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na temat zdrowia i zdrowego stylu życia, zapraszamy na nasz portal ponownie!

PRZEWLEKŁYM ZAPALENIU TRZUSTKI. pacjentów z przewlekłym zapaleniem trzustki zalecana jest dieta bogatobialkowa i bogatokaloryczna (2500-3000 kcal/dobę). z zastrzeżeniem, że ilość tłuszczów nie powinna przekraczać 6-80 g/dobę, ponieważ wysokotłuszczowe mogą nasilać dolegliwości bólowe.

Do czynników zwiększających ryzyko rozwoju chorób trzustki należą: nadmierne spożycie alkoholu, palenie tytoniu, dieta bogatotłuszczowa, niektóre choroby towarzyszące, takie jak kamica żółciowa, zaburzenia lipidowe (hiperlipidemie, zwłaszcza hipertriglicerydemia), cukrzyca, mocznica, kolagenozy, zakażenia wirusowe i bakteryjne, a także zaburzenia autoimmunologiczne. Fot. Choroby trzustki należą do chorób o na ogół dość ciężkim przebiegu (zobacz: Choroby trzustki). Ostre zapalenie trzustki (OZT) objawia się silnym bólem w jamie brzusznej, nudnościami i zwiększeniem aktywności alfa-amylazy. Cechuje się odwracalnym uszkodzeniem trzustki, a u części chorych powikłaniami wielonarządowymi, wymagającymi leczenia szpitalnego. Przewlekłe zapalenie trzustki (PZT) przebiega z silnymi bólami brzucha, a w późnym okresie z zespołem złego wchłaniania objawiającego się biegunką tłuszczową i utratą masy ciała oraz cukrzycą. Dieta po ostrym zapaleniu trzustki Dieta po ostrym zapaleniu trzustki powinna być ustalana indywidualnie w zależności od stanu zdrowia pacjenta. Ogólną zasadą postępowania jest unikanie pobudzania trzustki pokarmami w pierwszym okresie rekonwalescencji. Okres ten powinien trwać około miesiąca. W pierwszym miesiącu trzeba znacznie ograniczyć zawartość tłuszczu w diecie. Posiłki należy spożywać regularnie, 4–5 razy dziennie, dbając o to, by nie były zbyt obfite. Z diety wyklucza się potrawy smażone, pieczone, z dodatkiem tłuszczu, tłuste sosy na wywarach mięsnych, ciasta z kremem, ciasto francuskie, tłuste produkty mięsne, w tym wędliny, tłuste ryby, śmietanę i majonez. Trzeba wykluczyć również alkohol. Należy ograniczyć smarowanie pieczywa tłuszczem. Przy przygotowywaniu sosów i zup unika się zasmażek i mocnych, tłustych wywarów mięsnych. Nie zaleca się spożywania produktów ciężkostrawnych o dużej ilości błonnika pokarmowego: pieczywa razowego, gruboziarnistych kasz, cebuli, kapusty, fasoli. Potrawy należy przyrządzać metodą gotowania w wodzie i na parze lub pieczenia w folii bez dodatku tłuszczu. Zaleca się spożywanie pszennego pieczywa, drobnych kasz, chudego białego twarogu, chudego mleka (0,5% tł.), chudego mięsa drobiowego, cielęcego i wołowego, ziemniaków, gotowanych warzyw i owoców w postaci rozdrobnionej, miękkiej lub przetartej. Zaleca się w miarę możliwości unikanie warzyw zawierających dużo błonnika pokarmowego, takich jak kapusta, seler oraz usuwanie pestek i skórek z owoców oraz warzyw. Używa się jedynie łagodnych przypraw, takich jak cynamon, majeranek, bazylia, pietruszka i koperek. Pije się rozcieńczone soki owocowe i warzywne oraz słabą herbatę. Mocna herbata i kawa mogą znacznie zaostrzyć dolegliwości. Na drugim etapie rekonwalescencji stopniowo wprowadza się dietę mniej restrykcyjną, z większym udziałem tłuszczu. W dalszym ciągu należy przestrzegać zaleceń dotyczących przygotowywania lekkostrawnych posiłków. Można zwiększyć ilość produktów mlecznych o zmniejszonej zawartości tłuszczu. W trzecim okresie rekonwalescencji pacjent może wrócić do normalnej diety uwzględniającej zasady racjonalnego żywienia. Należy nadal ograniczać spożywanie potraw z dużą ilością tłuszczu oraz smażonych. Badania wykazały, iż kwas oleinowy i flawonoid o nazwie hydroksytyrozol, występujący w szczególnie dużych ilościach w oliwie z oliwek z pierwszego tłoczenia, a także nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 obecne w rybach mogą działać protekcyjnie na ostre zapalenie trzustki. Ich zawartość w diecie korzystnie wpływa na skład lipidów w błonach komórkowych i sprzyja powstawaniu związków o działaniu przeciwzapalnym. Dlatego wracając do normalnej diety i stopniowo wprowadzając tłuszcze, należy zamiast tłuszczów zwierzęcych stosować oliwę z oliwek oraz uwzględnić w jadłospisie ryby morskie. Po wprowadzeniu diety tego typu należy obserwować, czy nie występują jakieś dolegliwości lub niepokojące objawy, takie jak wzdęcia, uczucie pełności po posiłku, przelewania, lekkie bóle brzucha i kłopoty z wypróżnianiem. W takim przypadku należy powrócić do poprzedniej diety. Cały czas obowiązuje bezwzględny zakaz spożywania alkoholu (również piwa). Omówione powyżej etapy leczenia dietetycznego osób po przebyciu ostrego zapalenia trzustki trwają na ogół około 4–6 tygodni. Jeśli w trakcie takiego postępowania pojawiają się dolegliwości, należy powrócić do poprzedniego etapu. Najczęściej jest to wynikiem niepełnej sprawności zewnątrzwydzielniczej trzustki i czasami wymaga (na ogół przejściowo) leczenia wspomagającego wyciągami trzustkowymi (pankreatyna). U niektórych pacjentów po przebyciu ostrego zapalenia trzustki występują zaburzenia gospodarki węglowodanowej, a w kilku procentach przypadków rozwija się cukrzyca. Zasady postępowania z cukrzycą u tych chorych nie odbiegają od ogólnie przyjętych w innych postaciach tej choroby. Dieta w przewlekłym zapaleniu trzustki Przewlekłe zapalenie trzustki (PZT) charakteryzuje się postępującym włóknieniem z towarzyszącym zanikiem tkanki gruczołowej, prowadzącym w różnych okresach do upośledzenia czynności zewnątrzwydzielniczej trzustki i rozwoju cukrzycy. W przewlekłym zapaleniu trzustki stosuje się dietę niskotłuszczową, bogatą w węglowodany i białko. Najważniejsze w postępowaniu dietetycznym w przebiegu przewlekłego zapalenia trzustki jest ograniczenie spożycia tłuszczu do około 50 g/d. Zaleca się spożywanie chudych gatunków mięs (cielęcina, drób), chudych wędlin, chudych ryb, odtłuszczonego mleka (0,5% tł.), chudych twarogów i jogurtu naturalnego. Tłuszcz można podzielić na widoczny, a więc oleje dodawane do potraw i tłuszcze do smarowania, oraz niewidoczne, czyli te, które znajdują się w produktach spożywczych. Aby ograniczyć ilość tłuszczu w diecie, należy usuwać widoczny tłuszcz ze spożywanych produktów, np. tłuszcz otaczający wędliny, wykrawać tłuszcz z mięsa, usuwać skórę z kurczaka, zamiast śmietany stosować jogurt naturalny lub kefir, do smarowania pieczywa używać niskotłuszczowych margaryn roślinnych, nie spożywać do mięs tłustych sosów i nie zaprawiać zup zasmażką ani śmietaną. Potrawy powinny być gotowane w wodzie lub na parze, pieczone w folii aluminiowej, pergaminie albo rękawie foliowym z minimalną ilością tłuszczu roślinnego, takiego jak oliwa z oliwek i olej rzepakowy, lub duszone bez obsmażania na tłuszczu. Należy pamiętać, że całkowite ograniczenie spożycia tłuszczu nie jest wskazane, gdyż upośledziłoby wchłanianie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, takich jak witaminy A, D, E i K. W przypadku tej diety głównym źródłem energii są węglowodany. Należy spożywać produkty węglowodanowe o małej zawartości błonnika pokarmowego (pszenne pieczywo, drobne kasze, makarony z małą zawartością jaj, ziemniaki puree, cukier, miód, dżemy bez pestek, przeciery owocowe). U osób z przewlekłym zapaleniem trzustki, u których wystąpiła cukrzyca, trzeba wykluczyć produkty zawierające cukry proste, takie jak cukier, miód, wysokosłodzone dżemy i syropy owocowe. Jeśli po spożyciu surowych warzyw lub owoców wystąpią objawy ze strony przewodu pokarmowego, takie jak wzdęcia, bóle brzucha czy biegunka, należy spożywać warzywa i owoce w postaci gotowanej (np. pieczone jabłka) albo w postaci przecierów lub rozcieńczonych soków. Z diety należy wyeliminować warzywa i owoce wzdymające (kapusta, cebula, pory, czosnek, suche nasiona roślin strączkowych, śliwki, czereśnie). Spożycie białka powinno wynosić około 1–1,5 g/kg mc., a głównym jego źródłem powinny być niskotłuszczowe produkty pochodzenia zwierzęcego, takie jak chude gatunki mięs, ryb i wędlin, chudy twaróg, mleko z zawartością tłuszczu do 1,5%. Należy pamiętać, że nawet niewielkie spożycie alkoholu może powodować zaostrzenie choroby. U większości chorych z przewlekłym zapaleniem trzustki obserwuje się niedobór masy ciała, dlatego dieta powinna być wysokokaloryczna (najczęściej 2500–3000 kcal). Posiłki powinny być regularne – zaleca się spożywanie 5–6 posiłków o jednakowej kaloryczności. W zespole złego wchłaniania stosuje się substytucję preparatami trzustkowymi i suplementację witamin: A, D, E i K, witamin z grupy B oraz kwasu foliowego. Tabela. Produkty zalecane i niezalecane w żywieniu chorych z przewlekłym zapaleniem trzustki produkty zalecane niezalecane produkty zbożowe płatki owsiane i pszenne, płatki kukurydziane, ryż, makarony, kasza manna, jęczmienna, perłowa, chleb pszenny, grzanki, sucharki, chleb chrupki, chleb mieszany, graham, chleb razowy, kajzerki, chrupki kukurydziane produkty zbożowe gruboziarniste, gruboziarniste kasze, chleb i bułki pełnoziarniste, torty, ciasto francuskie, wypieki smażone na tłuszczu (pączki, naleśniki, makaroniki), krakersy, ciastka kruche, bułki maślane, ptysie, sernik, kruszonka mięso, drób, dziczyzna cielęcina, wołowina (chuda), polędwica, jagnięcina, kura, kurczak, indyk, dziczyzna, królik, zając tłuste mięso wołowe, cielęce, wieprzowe, baranie, mięso mocno peklowane, mięso mocno przypieczone, panierowane, tłusty drób (kaczka, gęś), serca, ozory, mózg, skóra z drobiu ryby okoń, dorsz, flądra, sola, pstrąg, szczupak, lin, świeży tuńczyk, sandacz, morszczuk, mintaj, płastuga śledź, węgorz, makrela, łosoś, halibut, turbot, tuńczyk w oleju, sardynki w oleju wędliny i przetwory mięsne wędliny drobiowe, szynka bez tłuszczu, cielęcina w galarecie, drób w galarecie wszystkie inne tłuste oraz mocno wędzone gatunki wędlin i kiełbas, pasztety, pasztetowa, salceson, parówki, kaszanka zupy, sosy zupy na wywarze warzywnym, chudy rosół na chudym mięsie, lekko podprawiane zupy jogurtem, sosy warzywne o małej zawartości tłuszczu tłusty rosół, majonez, sosy tłuste, zasmażki, wywary z kości, tłustego mięsa tłuszcze do smarowania, oleje w ograniczonej ilości: masła, margaryny miękkie (w kubkach), oleje roślinne (np. słonecznikowy, rzepakowy, lniany olej, z kiełków pszenicy, kukurydziany, sojowy), oliwa z oliwek smalec, łój, słonina, margaryny twarde (w kostkach) ziemniaki ziemniaki w mundurkach, ziemniaki puree bez tłuszczu, kluski ziemniaczane z gotowanych ziemniaków frytki, sałatka ziemniaczana z majonezem, placki ziemniaczane, smażone ziemniaki warzywa, sałatki młode marchewki, młoda kalarepa, szparagi, kalafior, szpinak, rzodkiewka, buraki, seler, pomidory i ogórki bez skórki, pieczarki, sałata zielona, bakłażany, cukinia, koper włoski, natka pietruszki, brokuły, dynia cebula surowa i zarumieniona na tłuszczu, kapusta biała, czerwona, włoska, przede wszystkim w połączeniu z cebulą, tłuszczem i tłustym mięsem, groch, fasola, soja mleko, produkty mleczne niskotłuszczowe mleko, mleko odtłuszczone, maślanka (do 1 l dziennie), produkty z kwaśnego mleka, odtłuszczony jogurt, chudy twaróg i ser do 3% tłuszczu, kwaśna śmietana z 10% tłuszczu w małych ilościach, kefir sery topione, żółte, pleśniowe w dużych ilościach mocno przyprawiane gatunki serów, fromage owoce i orzechy obrane jabłka i gruszki, banany, pomarańcze, mandarynki, grejpfruty, truskawki, maliny, jeżyny, melony, kiwi, brzoskwinie, morele, kompoty owocowe niedojrzałe owoce, śliwki, agrest, porzeczki, jabłka i gruszki ze skórą, orzechy, migdały przyprawy, sosy przyprawione korzeniami, zioła łagodne zioła, takie jak bazylia, majeranek, tymianek, kminek, koper włoski, goździki, cynamon, ziele angielskie, przecier pomidorowy, ketchup ostra musztarda, pieprz, papryka w większych ilościach, angielskie sosy z esencji, majonez, czosnek, cebula, w dużych ilościach cukier, słodycze jeśli nie występuje cukrzyca: cukier, miód pszczeli, dżem, marmolada, słodzik płynny, w proszku lub w tabletkach, biszkopty, galaretki, budynie, ciasto drożdżowe, biszkopt, ciastko z owocami, piernik słodycze (cukierki, czekolada, pralinki lub czekoladki), ciasto francuskie, kremy, torty itp. napoje czarna herbata, słaba kawa ziarnista, soki owocowe i warzywne, koktajle mleczne, mleko kakaowe z mleka odtłuszczonego lub niskotłuszczowego, herbaty ziołowe, woda mineralna mocna kawa ziarnista, napoje gazowane; przy chorobach trzustki całkowicie zakazany jest alkohol! Przykładowy jadłospis dla osób z przewlekłym zapaleniem trzustki Wydrukuj przykładowy jadłospis I śniadanie zupa mleczna z kaszą manną (mleko o zawartości 0,5% tł.) bułka pszenna margaryna kiełbasa szynkowa z indyka ogórek, sałata jajko na miękko herbata gorzka II śniadanie chleb pszenny margaryna polędwica z kurczaka sałatka z sałaty zielonej z pomidorem i papryką doprawiona niewielką ilością oliwy z oliwek Obiad krupnik z ryżu pulpety z cielęciny (małe sztuki) margaryna ziemniaki buraczki gotowane z margaryną sok marchwiowo-jabłkowy Podwieczorek jogurt banan Kolacja makaron z serem chudym i jogurtem 0% tł. jabłko pieczone herbata gorzka Kierownik projektu Ogólnopolskie Centrum Edukacji Żywieniowej w Narodowym Instytucie Zdrowia Publicznego-PZH, dietetyk. Wieloletni ekspert Instytutu Żywności i Żywienia. Współautorka wielu publikacji i poradników dotyczących roli żywienia w profilaktyce i terapii chorób dietozależnych. Autorka nowych zaleceń żywieniowych w postaci „Talerza zdrowego żywienia” i materiału „W 3 krokach do zdrowia”. Zajmuje się opracowywaniem i upowszechnianiem zaleceń żywieniowych, koordynacją projektów z zakresu edukacji żywieniowej, oceną stanu odżywienia i sposobu żywienia.
Przewlekłe zapalenie trzustki W 80 proc. przyczyną przewlekłego zapalenia trzustki (PZT) jest nadużywanie alkoholu. Inne czynniki ryzyka to palenie papierosów, predyspozycje genetyczne i wysokokaloryczna dieta z dużą zawartością białka i tłuszczu. Przewlekły proces zapalny, który toczy się w miąższu trzustki prowadzi do
Niekiedy żywienie doustne, jest nieskuteczne i chory musi żywic się w nienaturalny sposób, poprzez leczenie żywieniowe. Celem takiego żywienia jest zapobieganie stresowi oksydacyjnemu, utrzymanie właściwej masy ciała, zapobieganie dolegliwościom bólowym i niedopuszczanie do zaostrzeń. Właściwy wybór leczenia żywieniowego może poprawić stan chorego i jego leczenie. W przypadku zaostrzeń, wczesne żywienie dojelitowe dostarcza organizmowi, odpowiednią ilość kalorii i uzupełnia niedobory przewlekłym zapaleniu trzustki aby organizm właściwie odżywiał się, warto w trakcie trwania choroby dobierać do spożycia odpowiednie produkty i potrawy zalecane. Posiłki powinny zostać przygotowane w sposób prawidłowy z produktów dozwolonych, najlepiej dobrej jakości i najświeższych. Zaznaczyć należy, iż przestrzeganie prawidłowych technik kulinarnych i podstawowych zasad higieny, znacznie wpływa na jakość odżywczą posiłków, przyczyniając się do poprawy stanu zdrowia i komfortu życia choregoTabela. Wykaz produktów dozwolonych i nie dozwolonych dla chorych z przewlekłym zapaleniem trzustki. Produkty Dozwolone Nie dozwolone Produkty zbożowe, mącznei skrobiowe mąka pszenna, mąka ziemniaczana, płatki żytnie, owsiane, kukurydziane, grysik, pszenne, ryż, budyń, makarony, kukurydza, chleb pszenny, chrupki, razowy, mieszany, graham, bułki kajzerki, chrupki kukurydziane nasiona słonecznika, sezamu, produkty gruboziarniste, orzechy, migdały, świeży chleb Mleko i przetwory mleczne mleko odtłuszczone, produkty z kwaśnego mleka, odtłuszczony jogurt, maślanka, chudy twaróg, ser do 3% tłuszczu, kefir, kwaśna śmietana z 10% tłuszczu mocno przyprawione gatunki serów i sery zawierające bardzo dużo tłuszczu, sery typu fromage Warzywai owoce młoda marchewka, szparagi, kalafior, koper włoski, szpinak, seler, buraki, rzodkiew, sałata zielona, pieczarki, cukinia, ogórki i pomidory bez skórki, brzoskwinie grejpfruty, mandarynki, banany, pomarańcze, obrane gruszki i jabłka, jeżyny, truskawki, maliny, morele, melony, kiwi, kompoty owocowe, wszystkie sałatki przyprawione octem winnym lub sokiem z cytryny niedojrzałe owoce, awokado, porzeczki, agrest, śliwki, jabłka i gruszki ze skórką, orzechy i migdały, odmiany kapusty: włoska, biała, czerwona, cebula, soja, groch, fasola Mięsoi przetwory mięsne, drób, ryby indyk, drób, cielęcina, polędwica, chuda wołowina, królik, zając, gołąb, bażant, dziczyzna, sarnina, dzikie kaczki, konina, jagnięcina, szynka bez tłuszczu, wędliny drobiowe, chuda zimna pieczeń, drób lub cielęcina w galarecie, sola, okoń, flądra, świeży tuńczyk, dorsz, pstrąg, lin, szczupak, halibut, morszczuk, sandacz, kraby, raki, mintaj, płastuga, ryba w galarecie wszelkie tłuste mięsa wieprzowe, cielęce, baranie, wołowe, mięsa mocno panierowane, peklowane, wypiekane w tłuszczu, tłusty drób (kaczka, gęś) podroby, skóra drobiu, kiełbasy tłuste i mocno wędzone, mielone mięso wieprzowe, kaszanka, parówki, mięso siekane, salami, karp salceson, pasztetowa, śledź, Tłuszczedo smarowaniai oleje masła, margaryny miękkie, oliwa, oleje: kukurydziany, sojowy, z kiełków pszenicy, słonecznikowy i inne roślinne łój, smalec, słonina, margaryny twarde Ziemniaki pureé ziemniaczane, ziemniaki solone, ziemniaki w mundurkach, kluski ziemniaczane z gotowanych ziemniaków sałatki ziemniaczane z majonezem, ziemniaki smażone, placki ziemniaczane, frytki Potrawy z jaj luźna jajecznica, omlet z piany, jajko na miękko, jajko do zagęszczania, zup, sosów, białko jaja jajecznica na słoninie, jaja sadzone, jaja gotowane na twardo, żółtko Zioła, przyprawy koper włoski, kminek, liście bobkowe, goździki, anyż, muszkat, jagody jałowca, ziele angielskie, cynamon; przy indywidualnym tolerowaniu: chili, curry, czosnek, cebula, słodka papryka w proszku, wszystkie zioła papryka w większych ilościach, pieprz Cukier, słodyczei ciasta miód pszczeli, cukier, fruktoza, galaretka, marmolada, cukier gronowy, słodziki, ciasto drożdżowe, biszkopty, keks, piernik, ciasto z owocami cukierki krówki, czekolada, pralinki, czekoladki, ciasto francuskie, torty, krakersy, ptysie, kruszonka, bułki maślane, sernik, produkty smażone na tłuszczu np. naleśniki, pączki Napoje czarna herbata, soki owocowe i warzywne, słaba kawa ziarnista, koktajle mleczne, mleko kakaowe z mleka odtłuszczonego, woda mineralna alkohole, mocna kawa ziarnista, napoje gazowane Źródło: M. Jarosz, J. Dzieniszewski (red.), Choroby trzustki, Warszawa 2004 s. 116- 120W przypadku objawów niestrawności lub dolegliwości bólowych ze strony brzucha, chory powinien wprowadzić dodatkowe ograniczenia żywieniowe

Przewlekłe zapalenie trzustki jest poważną, przewlekłą chorobą trzustki, która prowadzi do stopniowego upośledzenia jej funkcji – wydzielania enzymów trzustkowych i insuliny. Główną przyczyną przewlekłego zapalenia trzustki jest nadużywanie alkoholu. U większości chorych występuje ból brzucha, zlokalizowany w górnej

Pytanie nadesłane do redakcji Witam jestem po OZT, nigdzie nie ma żadnych przepisów żywieniowych - konkretnych jadłospisów: śniadanie, obiad, kolacja itd. Bardzo proszę o kilka przykładów. Odpowiedziała dr Katarzyna Wolnicka Instytut Żywności i Żywienia w Warszawie Po ostrym zapaleniu trzustki pierwszy okres rekonwalescencji powinien trwać ok. miesiąca. Należy wtedy bezwzględnie ograniczyć ilość tłuszczu w diecie. W ciągu dnia należy spożywać 4-5 posiłków o niewielkiej objętości. Należy wykluczyć potrawy smażone, pieczone, potrawy z dodatkiem tłuszczu, tłuste sosy na wywarach mięsnych, ciasta z kremem, ciasto francuskie, tłuste produkty mięsne, w tym wędliny, tłuste ryby, śmietanę, majonez. Należy również ograniczyć smarowanie pieczywa tłuszczem. Nie wolno spożywać alkoholu. Przy przygotowywaniu sosów i zup należy unikać zasmażek i mocnych, tłustych wywarów mięsnych. Ponadto z diety należy wyeliminować w tym okresie produkty ciężkostrawne o dużej ilości błonnika pokarmowego: pieczywo razowe, gruboziarniste kasze, cebulę, pora, kapustę, fasolę. Potrawy powinno się przyrządzać metodą gotowania w wodzie i na parze lub pieczenia w folii bez dodatku tłuszczu. Zaleca się pszenne pieczywo, drobne kasze, biały twaróg chudy, chude mleko - 0,5%, chude mięso drobiowe, cielęce i wołowe, ziemniaki, gotowane warzywa i owoce w postaci rozdrobnionej, miękkiej lub przetartej, zupy na wywarze warzywnym, lekko podprawiane zupy jogurtem, sosy warzywne o bardzo małej zawartości tłuszczu, ziemniaki puree bez tłuszczu, kluski ziemniaczane z gotowanych ziemniaków, gotowane młode marchewki, duszone pomidory bez skórki, sałata zielona, natka pietruszki. Zaleca się usuwanie pestek z owoców, obieranie warzyw i owoców ze skórki. Należy pamiętać że mocna herbata i kawa może znacznie zaostrzyć dolegliwości. Po ok. miesiącu rekonwalescencji stopniowo powinno się wprowadzać dietę mniej restrykcyjną o trochę większym udziale tłuszczu. Jednak zawartość tłuszczu w diecie powinna być wciąż możliwie mała. A więc należy unikać smalcu, potraw smażonych, potraw z dodatkiem dużej ilości tłuszczu, tłustych sosów na wywarach mięsnych, ciast z kremem, ciast francuskich, tłustych produktów, w tym wędliny, tłuste ryby, śmietana, majonez. Cienko smarować pieczywo. W dalszym ciągu należy przestrzegać zaleceń dotyczących przygotowywania posiłków, tak aby były one lekkostrawne a więc unikać wzdymających kapusty i strączkowych, cebuli, pora. Można zwiększyć ilość produktów mlecznych o obniżonej zawartości tłuszczu: niskotłuszczowe mleko, mleko odtłuszczone, maślanka (do ½ litra dziennie), produkty z kwaśnego mleka, odtłuszczony jogurt, chudy twaróg i ser do 3% tłuszczu, kefir. Przykładowy jadłospis dla osób po ostrym zapaleniu trzustki I DZIEŃ I śniadanie Zupa mleczna z kaszą manną 0,5% Bułka pszenna Wędlina drobiowa chuda Herbata gorzka - słaby napar II śniadanie Chleb pszenny Polędwica z kurczaka Sałatka z sałaty zielonej z pomidorem bez skórki Obiad Krupnik z ryżu Pulpety z cielęciny - małe sztuki Ziemniaki puree Marchewka gotowana Kompot z jabłek Podwieczorek Jogurt Banan 1 sztuki Kolacja Ryż z jabłkami Śmietana 12 % Herbata - słaby napar II DZIEŃ I śniadanie Bułka kajzerka, czerstwa Ser twarogowy chudy Pomidor obrany ze skórki Herbata z dodatkiem cukru II śniadanie Sucharki Masło - ½ łyżeczki Jajko na miękko Herbata z cukrem - słaby napar Obiad Zupa pomidorowa z drobnym makaronem zabielana mlekiem Ziemniaki puree Potrawka z kurczaka (bez śmietany) Kompot z jabłek - 200 g (1 szklanka) Podwieczorek Bułka kajzerka, czerstwa Dżem morelowy niskosłodzony Jabłko pieczone Herbata z dodatkiem cukru Kolacja Bułka kajzerka, czerstwa Polędwica z indyka Cukinia duszona z pomidorami Herbata owocowa z dodatkiem cukru III DZIEŃ I śniadanie Kasza manna (na mleku 0,5%) Chleb pszenny, czerstwy Szynka kanapkowa Pomidor obrany ze skórki Herbata - słaby napar z dodatkiem cukru II śniadanie Maślanka (0,5%) Banan Obiad Krupnik z ryżem zabielany mlekiem Ziemniaki posypane natką pietruszki Filet z dorsza pieczony w folii bez tłuszczu Kompot z wiśni Podwieczorek Kisiel z truskawkami (mrożonymi lub świeżymi) Herbata - słaby napar Kolacja Chleb pszenny, czerstwy Serek twarogowy ziarnisty Sałata zielona Herbata owocowa z dodatkiem cukru

Ostre zapalenie trzustki; Przewlekłe zapalenie trzustki; Profilaktyka trzustki; Mukowiscydoza; Ten zapracowany organ, podobnie jak wątroba czy nerki, jest podatny na uszkodzenia wywołane przez szkodliwy tryb życia - nadużywanie alkoholu i leków, palenie tytoniu oraz wysokotłuszczową dietę.

Kiedy trzustka nie pracuje prawidłowo, dieta powinna mieć zdecydowanie lekkostrawny charakter. Jadłospis nie powinien polegać na głodówce - zalecane jest spożywanie pięciu niewielkich posiłków w ciągu dnia. Podstawowymi założeniami diety trzustkowej jest znaczne ograniczenie spożycia tłuszczu. Do przykładowych produktów spożywczych, które może jeść osoba cierpiąca na ostre lub przewlekłe zapalenie trzustki należą jasne i czerstwe pieczywo, nabiał o niskiej zawartości tłuszczu, mięso o niższej zawartości tłuszczu oraz gotowane Czytaj dalej ▼Cel diety odciążyć chory gruczoł Trzustka jest gruczołem, który produkuje hormony (insulinę, glukagon) oraz enzymy trawienne przeznaczone do trawienia białek, tłuszczów i węglowodanów. Dieta trzustkowa jest stosowana nie tylko w przebiegu zapalenia trzustki o ostrej lub przewlekłej postaci. Wskazaniem do jej zastosowania jest także nowotwór których nie można spożywać Lekkostrawny jadłospis w diecie trzustkowej nie powinien obejmować tłustych i pikantnych potraw. Co ciekawe, niewskazane są też produkty, które zawierają dużo błonnika pokarmowego, który dla zdrowego człowieka jest zdrowym składnikiem. Nie jest zatem wskazane spożywanie pieczywa razowego, brązowego ryżu, kasz gruboziarnistych, ani innych produktów z pełnego ziarna. Wykluczone jest spożywanie ryb i mięs o wysokiej zawartości tłuszczu, np. łososia, wieprzowiny, niektórych rodzajów drobiu. Na liście produktów, których nie można spożywać znajdują się też mięso peklowane, boczek, słonina i smalec. Owoce i warzywa mogą być spożywane tylko w postaci gotowanej i bez skórki. Surowe, nieobrane produkty obciążają trzustkę. W ogóle nie można natomiast spożywać ciężkostrawnych warzyw oraz powodujących wzdęcia ( kalafiora, kapusty, roślin strączkowych, rzodkiewki, papryki). Wśród owoców w żadnej postaci nie powinno się spożywać śliwek, gruszek i czereśni. W jadłospisie odciążającym trzustkę nie może znaleźć się także żaden słodzony i gazowany napój, desery i słodycze oraz oczywiście alkohol - jeden z głównych czynników powodujących zapalenie przyrządzania potraw, których nie powinno się stosować W przebiegu diety trzustkowej przeciwwskazane jest stosowanie takich metod przygotowywania posiłków, jak smażenie, duszenie z wcześniejszym obsmażaniem, a także pieczenie z dodatkiem tłuszczu. Zupy powinny być przygotowywane bez wykorzystania:- wywaru mięsnego- wywaru grzybowego- zasmażki- śmietany Zalecanymi metodami przyrządzania posiłków należą duszenie bez dodatku tłuszczu, pieczenie w folii aluminiowej bądź pergaminu (bez dodatku tłuszczu), a także duszenie. Znaczną część jadłospisu powinny stanowić rozdrobnione owoce i warzywa, zupy w postaci przecieru, a także mielone mięso z niewielką ilością lubiane przez trzustkę Do produktów zalecanych w diecie trzustkowej należą drobny makaron, kasza manna i biały ryż - lekkostrawne produkty zbożowe, które zawierają niewiele błonnika. Można także spożywać odtłuszczony twaróg, mleko o obniżonej zawartości tłuszczu oraz naturalne jogurty bez tłuszczu. Źródłem białka w diecie trzustkowej są ponadto ryby charakteryzujące się niską zawartością tłuszczu oraz drób i cielęcina. Nieprawdą jest, że nie wolno spożywać żadnego rodzaju tłuszczów - dozwolone są niewielkie ilości oliwy z oliwek dodawanych do potraw. Ziemniaki można spożywać w postaci gotowanej i puree. Warzywa i owoce, które są bogate w witaminę C i beta karoten są zalecane, ale tylko po obraniu, ugotowaniu i odżywiania w przebiegu OZT Ostre zapalenie trzustki (OZT) wymaga zastosowania diety trzustkowej, która obejmuje trzy stadia. W pierwszym etapie sposób żywienia powinien być lekkostrawny i niskotłuszczowy. Drugi etap ma charakter przejściowy - polega na stopniowym zwiększeniu spożycia tłuszczu, a trzecia faza polega na stopniowym wracaniu do pełnowartościowej diety (diety zbilansowanej). W ostatnim etapie diety można wprowadzać do jadłospisu grillowane, duszone i pieczone w przebiegu PZT Przewlekłe zapalenie trzustki wymaga zastosowania diety, która będzie minimalizować objawy zapalne i wspierać funkcje wydzielnicze chorego narządu. Niezwykle istotne jest również niedopuszczenie do niedoboru witamin i minerałów. W przebiegu diety trzustkowej występuje duże prawdopodobieństwo niedoboru witamin rozpuszczalnych w tłuszczach - A, D, E i K. Dokładne zalecenia dla pacjentów cierpiących na przewlekłe zapalenie trzustki i na ostre zapalenie tego narządu mogą się od siebie różnić. Niemniej ogólne założenia diety trzustkowej są wspólne dla obu przypadków. Kiedy trzustka nie pracuje prawidłowo, dieta powinna mieć zdecydowanie lekkostrawny charakter. Jadłospis nie powinien polegać na...

. 365 592 533 431 656 168 12 758

przewlekłe zapalenie trzustki dieta pdf